Odważmy się być wolnymi

Komisarz wystawy: Małgorzata Żaryn

Wystawa „Odważmy się być wolnymi” w nowoczesnej formie plastycznej opowiada historię powrotu Polski na mapę Europy i rolę w tym naszych pradziadków.

Jest eksponowana w trzech salach Galerii Sztuki XX wieku Muzeum Narodowego w Warszawie.

Pierwsza z nich wprowadza nas w sytuację Polski pod zaborami. Pokazujemy, w jaki sposób i jakim drogami Polacy dążyli do odzyskania niepodległości: oprócz drogi politycznej i wojskowej - inicjatywy oddolne (działalność organizacji społecznych, Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego Sokół, harcerstwa czy działalność prowadzoną przy parafiach). Nie zapominamy także o życiu codziennym w latach 1914-1921.

Druga sala pozwala nam  stanąć twarzą w twarz z głównymi postaciami dramatu, mającymi wpływ na proces odzyskiwania niepodległości /rzeźby  m.in. Piłsudskiego, Dmowskiego, Witosa, Paderewskiego, Korfantego, Daszyńskiego, Lubomirskiego/. Pokazujemy tu proces odradzania się polskiej państwowości: ogłoszenie pierwszych wyborów do sejmu, konkurs na godło państwowe, uchwalenie konstytucji marcowej. Z drugiej strony pokazujemy sytuację Polski na arenie międzynarodowej, działalność Komitetu Narodowego Polskiego, uczestnictwo delegacji polskiej na Konferencji Pokojowej w Wersalu.

Natomiast III sala przedstawia proces kształtowania granic Polski po pierwszej wojnie światowej. Pokazujemy, że nie otrzymaliśmy Polski w prezencie, ale bardzo często musieliśmy o nią walczyć. Swoje miejsce w tej sali znalazły walki o Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk, Lwów, Wilno, Powstanie Wielkopolskie czy wojna polsko-bolszewicka. Zwieńczeniem sali są zdjęcia pokazujące, jak silne są polskie dążenia niepodległościowe i wolnościowe.

Warto zwrócić uwagę na rzadko eksponowane obiekty takie jak: pamiętnik legionisty /I sala/, pamiątki po Romanie Dmowskim /II sala/ czy insygnia prezydenckie pokazywane w sali III.

Wystawa wzbogacona jest o elementy audiowizualne. W II Sali słyszymy głos Józefa Piłsudskiego oraz wspomnienia Bolesława Łuczyńskiego z dnia 11 listopada 1918r. Można obejrzeć film w reżyserii Zofii Kunert pt. Przystanek Niepodległość. Ekspozycja wykorzystuje także fragmenty filmu Sztandar wolności z 1935 r.